Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы

            Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы – ортасында шұғылалы күн, оның астында қалықтап ұшқан қыран бейнеленген тік бұрышты көгілдір түсті мата.
Тудың сабының тұсында ұлттық өрнек тік жолақ түрінде нақышталған. Күн, оның шұғыласы, қыран және ұлттық өрнек бейнесі алтын түстес. Тудың ені мен ұзындығының арақатынасы – 1:2

          Мемлекетіміздің ресми ерекшелік белгісі, еліміздің егемендігінің нышаны Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туы 1995 жылдың 24 қаңтарындағы Қазақстан Республикасы Президентінің Конституциялық Заң күші бар «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік нышандары туралы» жарлығымен белгіленген.

          Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы, көгілдір түсті матаның ортасында алтын күн бейнесі мен шарықтай ұшқан дала қыраны бүркіт және ұлттық ою – өрнекпен нақышталған тік жолақтан тұрады.

КӨК ТҮС

          Тудың көгілдір бір түстілігі, бұлтсыз ашық аспан күмбезін еске түсіреді және Қазақстан халқын бір жолды ұстауға, биік те игілікті идея бірлестігіне шақырады.

                   Зеңгір көк ашық аспан, барлық халық үшін әрқашан бейбітшіліктің аманшылық пен тыныштықтың белгісі болған.

          Елтаңба тану ғылымы – геральдика тілінде, көк түс адалдықтың кіршіксіз тазалық пен бейкүні пәктіктің нышаны. Көне түркі тілінде, яғни барлық түркі тілдес халықтар тілінде «көк» сөзі «аспан» деген ұғымды білдіреді.

          Мемлекеттік Тудағы көк түс Қазақстан халқының өз мемлекетін құру жолындағы ниетінің тазалығын және маңыздылығын білдіреді.

ӨРНЕК

          Өрнек – белгілі бір дәуірдің өзіне тән қолтаңбасы, ол халықтың көркемдік талғамының көрсеткіші. Ғасырдан ғасырға жалғасып, бізге жеткен қазақтың ұлттық ою-өрнегінің ең көп тараған түрі зооморфтық өрнек – «қошқар мүйіз». Ерте кезде халық ою-өрнектің бойынан адамды зұлымдықтан желеп-жебеп, қорғайтын керемет күш көрген.

КҮН

          Күннің нұр шұғылалы алтын бейнесі байлық пен берекенің, тыныштықтың нышаны. Сары түс – қамбат асыл металдың, алтынның, ай мен күннің, түпсіз тұңғиық қараңғылықтан шашырап шыққан жарықтың, одан жаратылған ғарыштың түсі. Күн мәңгілік қозғалыстың, даму процесінің, үнемі өсу мен өшудің, өмір мен өлімнің, батыс пен шығыстың символы. Күн – уақыт өлшемі.

БҮРКІТ

          Ежелгі көк тәңірі Аспан мен күнге жақындап, шарықтай ұшатын құс патшасы, қыран бүркіт аса қасиетті де құдіретті.

          Қыран кең дала биігінде жеке, дара ұшады. Осыдан барып, бүркіт бейнесіне айбындылық, еркіндік тәуелсіздік, бостандық, тәкәппарлық, биік ой – мақсат, қырағылық, намысқойлық тән. Сол себепті де ол көреген, қырағы, болжағыш. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туындағы дала қыраны қазақстандықтардың жомарттығы мен қырағылығын, ой – ниетінің биіктігін білдіреді.

Авторы: ШӘКЕН НИЯЗБЕКОВ.

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы - дөңгелек нысанды және көгілдір түс аясындағы шаңырақ (киіз үйдің жоғарғы күмбез тәрізді бөлігі) түрінде бейнеленген, шаңырақты айнала күн сәулесіндей тарап уықтар шаншылған. 

Шаңырақтың оң жағы мен сол жағында аңыздардағы қанатты пырақтар бейнесі орналастырылған. Жоғарғы бөлігінде - бес бұрышты көлемді жұлдыз, ал төменгі бөлігінде «QAZAQSTAN» деген жазу бар. Жұлдыздың, шаңырақтың, уықтардың, аңыздардағы қанатты пырақтардың бейнесі, сондай-ақ «QAZAQSTAN» деген жазу - алтын түстес.

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасының негізіне шаңырақ алынған. Ол елтаңбаның жүрегі іспеттес. 

Шаңырақ әлемнің біртұтастығын, мемлекеттің бастауы отбасы ошағын бейнелейді.

Қанатты тұлпар мәңгілік өмір, шексіз даму және Қазақстан секілді бір шаңырақ астында өмір сүріп жатқан халықтардың рухани байлығының белгісі. Қанатты тұлпар болашаққа үміт артар жас ұрпақтың арманы, самғау биігі.
Елтаңба төбесінде бес бұрышты жұлдыз бар. Әр адамның өмірінде жол көрсетер өз жұлдызы болады. Мемлекеттің де осындай жұлдызы болуы керек.
Қазақстан Республикасы Мемлекеттік елтаңбасының авторлары сәулетшілер Шота Уәлиханов пен Жандарбек Мәлібеков. 

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Гимні

ГИМН

Гимн, гректің «hunos» - салтанатты ән, ұран деген сөзінен шыққан. Мемлекеттік гимн халық жүрегінің лүпілін танытып, адамдарды патриоттық сезімге бөлейтін музыкалық бойтұмар іспеттес. Оның әуенінен отанға деген сүйіспеншілік, атамекенге шексіз берілгендік аңғарылса, сөзінен рухани жан-дүниемізді танытар ұлттық қасиетіміз бен бейбіт пейіліміз, досқа ашық құшағымыз, еркіндікке құштар кең көңіліміз жақсы көрініс тапқан. Мемлекеттік Гимн – егеменді еліміздің Туы мен Елтаңбасының сазды баламасы.

Сөзін жазғандар: Нұрсұлтан Назарбаев

Altyn ku'n aspany,
Altyn da'n dalasy,
Erliktin' dastany,
Elime qaras'y!
Ejelden er degen,
Dan'qymyz s'yqty g'oi'.
Namysyn bermegen,
Qazag'ym myqty g'oi'!

Qai'yrmasy:

Menin' elim, menin' elim,
Gu'lin' bolyp egilemin,
Jyryn' bolyp to'gilemin,бelim!
Ty'g'an jerim menin' - Qazaqstanym!

Urpaqqa jol as'qan,
Ken' bai'taq jerim bar.
Birligi jarasqan,
Ta'y'elsiz elim bar.
Qarsy alg'an y'aqytty,
Ma'n'gilik dosyndai',
Bizdin' el baqytty,
Bizdin' el osyndai'!

Qai'yrmasy:

Menin' elim, menin' elim,
Gu'lin' bolyp egilemin,
Jyryn' bolyp to'gilemin,бelim!